هنر عطرسازی در زمان باستان از میان رودان و مصر شروع شده و درایران و روم باستان توسعه پیدا کرد. اولین شیمیدان ثبت شده در دنیا زنی بنام تاپوتی میباشد، یک عطر ساز که طبق لوحههای خط میخی در هزاره دوم قبل از میلاد در میان رودان میزیستهاست.[۱] او گلها، روغنها و وج را با دیگر مواد معطر چندین بار متوالی تقطیر و صاف میکرده تا عطر مورد نظر را تولید نماید.[۲]
در سال ۲۰۰۵،[۳] باستان شناسان آنچه که تصور میشود قدیمیترین عطر جهان میباشد را در پیرگوس، قبرس کشف کردند. این عطرها قدمتی بیش از ۴٬۰۰۰ سال دارند. در این مجموعه حداقل ۶۰ دستگاه تقطیر، کاسه برای مخلوط کردن، قیف و بطری عطر در یک کارگاه ۴۳٬۰۰۰ فوت مربعی (۴٬۰۰۰ متر مربعی) کشف گردید.[۴] در زمانهای قدیم مردم با استفاده از گیاهان و ادویه جاتی مانند بادام، گشنیز، گل تلفونی (مورد سبز)، رزین رسته مخروطیان، ترنج، و همچنین انواع گل عطر تولید میکردهاند.[۵]
«در اواخر هزاره چهارم پیش از میلاد در سیلک کاشان ..... غیر از ظروف سفالین بعضی تُنگهای کوچک از مرمر، که گویا مخصوص نگهداری عطر بود در حفریات سیلک پیدا شدهاست و همچنین مقداری آئینه مسی جهت آرایش به دست آمدهاست.»[۶]
درقرن نهم میلادی ابویوسف کندی شیمیدان عرب، کتابی دربارهٔ عطرها به نام شیمی عطر و تقطیر نوشتهاست. این کتاب شامل بیش از یک صد دستور برای تهیه روغنهای معطر، مرهمها، عرقهای گیاهی و جایگزینهایی برای داروهای پر هزینه میباشد. به علاوه در این کتاب ۱۰۷ روش و دستورالعمل برای عطرسازی و ساخت تجهیزات مربوطِ، از جمله انبیق، شرح داده شدهاست.[۷]
دانشمند ایرانی ابن سینا فرایند عصارهگیری از گلها با استفاده از روش تقطیر را که امروزه بهطور معمول استفاده میگردد معرفی کرد. اولین تجربه او با گل رز بودهاست. از زمان این کشف، عطر از مخلوطی از روغنها، گیاهان یا گلبرگهای خرد شده که یک ترکیب قوی معطر را به وجود میآورند به دست میآید. از این میان گلاب بلافاصله میان مردم محبوب شد. مواد اولیه و تکنولوژی تقطیر در کشورهای شرقی بهطور قابل توجهی صنعت عطرسازی و پیشرفتهای علمی و بخصوص شیمی را در غرب تحت تأثیر قرار دادهاند.
- ۹۹/۰۱/۲۶